ارومیه از تاریخ ۲۸ مرداد لغایت ۴ شهریور میزبان ۱۷ کشوری بود که جهت برگزاری مسابقات قهرمانی مردان آسیا گرد هم آمده بودند.
شاید پس از معرفی تهران به عنوان میزبان رقابتهای والیبال قهرمانی مردان آسیا کمتر کسی تصور می کرد که این رقابتها سرانجام در ارومیه برگزار شود.البته ارومیه با چنین رقابتهایی بیگانه نیست و برگزاری مسابقات متعدد ورزشی در طول یک دهه گذشته شاهد این مدعا ست، ولیکن مسابقات والیبال قهرمانی مردان آسیا، از نظر جایگاه ، دارای بالاترین اعتبار در بین مسابقات بین المللی است که در ارومیه برگزار شده بود.
اصولاً برگزاری هیچ رویدادی خالی از ایراد و اشکال نیست و طبیعی است که برگزاری چنین رخداد ورزشی آن هم در این سطح ، با نقایص و ضعفهایی همراه باشد، اما این مسابقات نقاط قوت بسیاری هم داشت که نباید به همین راحتی از کنار آنها عبور کرد.
در این مقال قصد بررسی این نقاط ضعف و قوت را داریم

تماشاگران
والیبال در ارومیه برای غالب مردم مفهومی فراتر از یک ورزش دارد ، برای بسیاری از عاشقان والیبال این رقابتها مانند رویای تعبیر شده ای بود که غولهای آسیا در آن حضور داشتند.
قطر، چین ، کره و ژاپنی که والیبالش دوباره احیا شده و با عنوان سومی جهان قدم به این مسابقات گذاشته بود ، تنور والیبال را در ارومیه شعله ورتر کرد.
شور و حرارت مسابقات در حدی بود که تماشاگران، سالن ۶ هزار نفری غدیر را بالاتر از ظرفیتش، چند ساعت مانده به آغاز مسابقات تیم ملی ایران پر می کردند .
شاید برای مسوولین ایرانی این حجم از حضور تماشاگران در ارومیه قابل پیش بینی بود ولی مسوولین آسیایی و عوامل سایر تیمها را شگفت زده کرد!
یرمیک سیرلی بایف رئیس کمیته کنترل – عالی ترین کمیته برگزاری – مسابقات قهرمانی مردان آسیا؛ قبل از شروع رقابتها طی مصاحبه ای عنوان کرده بود که : « این اولین باری است که به ارومیه سفر می کنم و شنیده ام که ارومیه را پایتخت والیبال آسیا می دانید. « و پس از پایان رقابتها معتقد بود که « با این تماشاگران ، ارومیه پایتخت والیبال آسیا نه یک شعار که یک واقعیت ملموس است»
« نیشیدا « ستاره تیم ملی ژاپن ؛ هم علاقمندان به والیبال را در ایران یک فرصت دانسته و معتقد بود که : « اگر در ژاپن چنین تماشاگرانی داشتیم قطعاً قهرمانی جهان برایمان دور از دسترس نبود ، ولی متاسفانه والیبال در ژاپن چندان مورد توجه نیست»
تماشاگران پس از چندین فصل ناموفق والیبال ارومیه در لیگ برتر ، تشنه لذت بردن از بازی های فوق العاده زیبا بودن که این رقابتها تا حدودی به فروکشی این آتش شعله ور کمک کرد ، اما نگارنده معتقد است عطش والیبال در ارومیه هرگز سیراب نخواهد شد.
البته حضور بیش از حد مجاز تماشاگران در سالن شمشیری دو لبه بود که در ادامه به معضلات این حضور نیز خواهیم پرداخت.

حضور بانوان در ورزشگاه
اولین تجربه موفق والیبال ارومیه در خصوص حضور بانوان در سالن مسابقات به ۴ سال پیش و رقابتهای VNL برمی گردد، حضور پرشوری که با ازدحام بی سابقه ای همراه بود.
البته حضور بانوان در ورزشگاه به مانند سنوات گذشته دیگر موضوع چالش برانگیزی نیست و به تدریج در سیستم ورزش کشور نهادینه شده است اما با تمامی این تفاسیر، تجربه چند سال قبل حضور بانوان در دورنالار یواسی باعث شد اینبار مسوولین کمی راحت تر با این موضوع کنار بیاییند و به واسطه همان تجربه نظم بهتری به این موضوع داده شد و این نظم تا جایی پیش رفت که در بازی فینال افزایش ظرفیت جایگاه بانوان به راحتی مورد پذیرش قرار گرفت و تقریباً یک سوم ورزشگاه به بانوان اختصاص یافت.

تجهیز اماکن ورزشی
یکی از مزایای میزبانی رقابتهای بین المللی تجهیز و بازسازی اماکن ورزشی است.
اینکه انتظار داشته باشیم که اماکن ورزشی در اختیار دولت با بودجه محدود مدیریت ورزش استان تجهیز و تعمیر شود افسانه ای بیش نیست چرا که نگهداری سالنهای مانند ۶ هزار نفری غدیر و ۳ هزار نفری شهیدان آهندوست به خودی خود هزینه گزافی را می طلبد که در شرایط فعلی اقتصادی کشور از عهده ورزش و جوانان خارج است ، چرا که این سالن ها نه از شرایط درآمد زایی برخوردارند و نه طبق ماده و تبصره های موجود خصوصی سازی امکان واگذاری به غیر را دارند.
از این موضوع هم نباید غافل شد که دولت به این مستحدثات نگاه انتفاعی ندارد و صرفاً جهت برگزاری چنین مسابقاتی نیاز سنجی و احداث کرده است .
به لطف میزبانی رقابتهای VNL سیستم روشنایی سالن ۶ هزار نفری تجهیز شد و امسال برای آماده سازی سالن شهیدان آهندوست جهت رقابتهای قهرمانی مردان آسیا سیستم تهویه سالن خریداری و نصب شد ، ضمن اینکه در هر دو سالن تعمیرات اساسی صورت گرفت به صورتی که وضعیت قبل و بعد اورهال سالنها قابل مقایسه نیست.
واقعیت این است که این امکانات با اتمام مسابقات از بین نمی رود و در ید اختیار ورزش استان باقی خواهد ماند و منافع آن تا سالیان متمادی متوجه ورزشکاران همین استان خواهد بود.
دیپلماسی ورزشی و توسعه صنعت گردشگری
حضور سفرای کشورهایی چون چین ، اندونزی ، هند و … در ارومیه مرهون همین مسابقات بود ضمن آنکه جمعیت ۱۷ کشوری که در ارومیه جهت رقابتهای قهرمانی مردان جهان حضور داشتند تقریباً ۴ میلیارد نفر است و این جمعیت به طور بالقوه پتانسیل شنیدن مستمر نام ارومیه را داشتند ، در واقع ارومیه در مدت برگزاری مسابقات کانون توجه نصف جهان قرار داشت.
اینکه از این پتانسیل عظیم انسانی و حضور دیپلمات های کشورهای مختلف در راستای توسعه استان چه استفاده هایی شده را باید محمد صادق معتمدیان به عنوان شخص اول سیاسی استان پاسخ دهد البته لازم به ذکر است که تا زمان نگارش این مطلب هیچ گزارش رسمی و مستندی از مقام عالی استان در رسانه ها منعکس نشده بود و به همین دلیل اشاره ای به نتایج حاصله نشده است بنابراین چاره ای جز صبر نیست تا ببینیم می توان از این غوره به حلوا رسید یا خیر؟
اما سوای نتایج دیپلماتیک ، حضور ۱۶ تیم در قالب تیم ملی کشورهای مختلف در ارومیه با بیش از ۶۰۰ نفر حداقل گردش مالی هتلهای محل استقرار تیمها را افزایش داد که بطور غیر مستقیم بر اقتصاد ارومیه نیز تاثیر داشت ، ولی مبلغ این درآمد چند ریال یا چند دلار بوده را مراجع ذی ربط باید گزارش کنند .
توانمند سازی نیروهای بومی
در این دوره از مسابقات ارومیه به عنوان شهری که والیبال در رگهایش جاریست نشان داد که از نیروی انسانی پتانسیلی شگرف دارد به طوری که غالب عوامل اجرایی و فنی این مسابقات از نیروهای بومی ارومیه تامین شده بود.
تمامی داوران خط ، اکثریت اعضای کمیته VIS که وظیفه آماری مسابقات بر عهده این کمیته بود که در نهایت بازیکنان برتر و تیم منتخب مسابقات بر اساس نتایج آماری این کمیته انتخاب شدند و تمامی عوامل کمیته اطلاع رسانی نیروهای بومی بودند.
در واقع باید به این نکته اعتراف کرد که شگرد سجاد بیرامی و پیمان رضایی به عنوان مدیرکل ورزش و جوانان و رئیس هیات والیبال در خصوص ملزم کردن فدراسیون به استفاده از نیروهای بومی علاوه بر کاهش مناسب هزینه های اجرایی، از این رقابتها به عنوان یک کارگاه آموزشی جهت باز آموزی و توانمند سازی نیروهای بومی نیز استفاده کردند.

استرداد بلیط 1000 تماشاگر ناکام
فارغ از نقاط قوتی که اشاره شد مهمترین و شاید چشمگیر ترین ضعف مسابقات همان لبه دیگر شمشیر تماشاگران بود.
حضور بیش از حد ظرفیت در سالن شاید عشق به والیبال در ارومیه را تفسیر کند ولی در صورت بروز یک حادثه کوچک قابل جبران نبود.
چند روز پس از پایان مسابقات ، آگهی از سوی هیات والیبال استان در خصوص نحوه استرداد مبلغ بلیط خریداری شده افرادی که موفق به حضور در سالن نشده بودند در رسانه های محلی انتشار یافت!
آمار غیر رسمی حاکی از آن است که هیات والیبال استان در جهت احترام به حق شهروندی و اعاده حق الناس نسبت به عودت مبلغ بلیط حدود هزار نفر از افرادی که در روز فینال مجال حضور در سالن را نیافته بودند اقدام کرد.
بررسی های میدانی گواه این ماجرا ست که افرادی که اقدام به خرید بلیط کرده بودند، ساعات زیادی را صرف ورود به سایت بلیط فروشی مسابقات کرده و پس از کلی کلنجار موفق به خرید بلیط شده بودند!
چندی پیش طی توئیتی به این نکته اشاره کرده بودم، فردی که با این مشقت اقدام به خرید بلیط کرده بودند، حضور در سالن و لذت دیدن بازی و فضای مسابقه برایش مطلوبیتی به مراتب بیشتر از مبلغ پرداختی را داشت ، حال چه کسانی مانع حضور این افراد در ورزشگاه شده اند باید پاسخگو باشند!
شاید این موضوع سیاه ترین نقطه این ماجرا باشد که افرادی در سالن حاضر شدند که حتی بلیط نداشتند!!
این افراد چگونه وارد سالن شدند؟ ضعف از کنترل بلیط های فروش رفته بوده یا نیروی انتظامی در مداخل ورودی سالن وظیفه اش را درست انجام نداده؟

ضرب و شتم دو خبرنگار
چگونه نیروی انتظامی در درب مخصوص ورود خبرنگاران از ورود افرادی که آی دی کارت رسمی مسابقات را داشتند ممانعت به عمل آورده و حتی دو تن از خبرنگاران را مورد ضرب و شتم قرار می دهد ولی افراد بدون بلیط فوج فوج وارد سالن می شوند؟
به نظر می رسد غلامحسین عماری فرماندار ارومیه به عنوان مسئوول کار گروه امنیت مسابقات که ورودی های سالن را نیز شامل می شود خود را ملزم به تنویر افکار عمومی نمی داند همانطور که در صف های طولانی نان و مرغ هم پاسخگوی عموم نبود.
فرماندار ارومیه خود نیک می داند اما بر حسب وظیفه به وی متذکر می شویم که این حق الناسی که بر گردن او و تمام افرادی است که حق صاحبان بلیط را ضایع کرده اند مستوجب تاوان است مگر اینکه استحلال کنند.
کثرت آی دی کارتهای صادر شده نیز یکی دیگر از مختل کنندگان نظم داخل سالن بود و شوربختانه اینکه برخی از افراد بدون بلیط حاضر در سالن توسط جابجایی همین آی دی کارتها وارد سالن شده بودند و حتی برخی پا را فراتر گذاشته بودند و با آی دی کارت های سنوات گذشته داخل سالن بودند.
موضوع جالبتر اینکه اکثر کارتهای صادر شده دسترسی و تردد به جایگاه خبرنگاران و میکسدزون برایشان تعریف شده بود که همین موضوع ازدحام در جایگاه خبرنگاران را باعث شده بود.

لغو مسابقه نمادین در بستر دریاچه ارومیه
به نظر می رسد متولیان امر در خصوص پیوست فرهنگی این رویداد نیز نتوانستند هوشمندانه عمل کرده و از این موقعیت استفاده بهینه کنند چرا که می شد با چند ابتکار ساده حساب شده تر عمل کرد مثلاً با نصب عکس شهدای ورزشکار در سالن هم یاد شهدا را گرامی داشت و هم فرهنگ جهاد ، شهادا و نقاومت را در ورزش نشان داد و یا با برجسته کردن ۴ کاپیتان اورموی تیم ملی (کارگرپیشه ، خداپرست ، معروف و عبادی پور) قدمت و تاثیر والیبال ارومیه را به رخ کشید! حال بماند کنسل کردن مسابقه نمادین والیبالی که به ابتکار روابط عمومی فدراسیون قرار بود در بستر دریاچه ارومیه و با حضور بازیکنان شاخص تیمهای حاضر برگزار شود تا وضعیت دریاچه ارومیه را به عنوان یک مطالبه زیست محیطی با کمترین هزینه به جوامع بین المللی معرفی کند!!
به هر تقدیر به پایان آمد این دفتر ، حکایت همچنان باقی ست …