هوشنگ عطاپور- پزشک- روزنامه نگار<< بررسی چهار دهه چدول شاخص های توسعه در کشور ، نشان می دهد استان آذربایجان‌غربی ، در بین 31 استان کشور عموما رتبه های 25 تا 29 را از آن خود کرده است! یعنی آذربایجان‌غربی از بیماری مزمن توسعه نیافتگی رنج می برد.
این رنبه های توسعه نیافتگی عموما در همه بخش های زیر ساخت، اقتصاد، صنعت، کشاورزی ، گردشگری و … می باشد. به عبارتی توسعه نیافتگی استان هم همگون است و تراز شاخص های توسعه در آذربایجان‌غربی منفی است.از دهه 70 و بعد از خرداد 76 که در استان شاهد شکل گیری جریان رسانه ای متنوع و پیدایش روزنامه نگاری مطالبه گر و توسعه خواهه بودیم ، مهمترین دغدغه مردم و نخبگان استان درمان بیماری توسعه نیافتگی و پر کردن شکاف های توسعه ای بین مرکز و حاشیه بوده است؛ موضوع مهم و بنیادینی که مورد توافق همه جریان های سیاسی در کشور و جزو گفتمان دکتر پزشکیان ، رئیس جمهور منتخب نیز بود.
آسیب شناسی توسعه در استان ما به سه حوزه «ضعف در مدیریت منابع انسانی و مهاجرت» ، « نبود سرمایه گذاری در زیرساخت ها» ، و «عدم تامین منابع مالی پروژه های ملی» بر می گردد که هنوز هم این مکانیسم ها در تضعیف روند توسعه استان فعال بوده و بسیاری از شعارهای داده شده برای رفع تبعیض ، تخصیص بودجه اختصاصی برای پر کردن شکاف توسعه نیافتگی ، و حمایت های ملی برای توسعه پایدار و حفظ محیط زیست حوزه دریاچه در معرض نابودی ارومیه عملی نشده و چشم انداز مثبتی هم برای رفع این معضلات مشاهده نمی شود.

چه باید کرد؟
پاسخ سوال یک جمله است: توسعه حق استان آذربایجان‌غربی است .استانی که دارای ظرفیت ها و فرصت های بیشماری برای توسعه و پیشرفت – حتی در کوتاه مدت- است ، اما اراده ای برای درمان این درد و تلاشی برای نجات از فاجعه وجود ندارد.
روی سخن ما ، همه کسانی هستند که هم درد را تشخیص داده و هم درمان آن را می دانند ، اما بی تفاوت از بستر این بیمار می گذرند!
حال که به هر تقدیر فرصتی برای دکتر پزشکیان آمده است که از جمله شعارهایش ،»رسیدگی به مناطق حاشیه ای و مرزی و تمرکززدایی در کشور بوده» و بنده شخصاً به دلیل همین شعار و وعده به ایشان رای داده و من بعد هم اجرای این وعده مهم را از وی مطالبه خواهم کرد ، طوری برنامه ریزی کنند که در اسرع وقت با تشکیل یک نهادی در ریاست جمهوری ، تیم ویژه ای این معضل را بررسی و طرح های اجرایی را آماده نمایند.

مطالبه ما
چنان که در بالا ذکر شد ،معضل عقب نگه داشته شدن استان ما یه سه حوزه ؛»ضعف در مدیریت منابع انسانی و مهاجرت» ، « نبود سرمایه گذاری در زیرساخت ها» ، و «عدم تامین منابع مالی پروژه های ملی» بر می گردد ؛ بر همین اساس ما نیز مطالبه خود را از رئیس جمهور محترم مطرح می کنیم ، به این امید که در همین دوره چهار ساله اول شاهد فقر زدایی از سیمای استان و توسعه متناسب و همگون آذربایجان‌غربی در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی باشیم.
الف)-همچنان که در کلان ملی ، ضعف ، سستی، بی انگیزگی، روزمرگی، ناآشنایی، بی تجربگی مدیریتی عامل اکثر معضلات می باشد ، در سطح محلی و استانی نیز در سال های اخیر، انتصاب استانداران و مدیران کل غیر بومی ناآشنا به ظرفیت ها و فرصت های استان ، به تشدید توسعه نیافتگی وعقب ماندگی جبران ناپذیری منجر شد. حداقل در دو دوره اخیر می توان ادعا کرد که رکود بی سابقه ای در کلیه حوزه های نیازمند کار ، تلاش و توسعه حاکم بود. اثبات این مدعا را در ارقام بودجه های عمرانی و توسعه زیر ساخت ها می توان دید. فکر می کنم این مطالبه به حق ، جامع و فراگیری است که استاندار دولت دکتر پزشکیان در آذربایجان‌غربی باید فرد متخصص ، با تجربه و بومی همین استان باشد که با انگیزه قوی ، عرق و تعصب ذاتی ، شبانه روز در خدمت اهداف توسعه استان بوده و با بسیج کلیه منابع و سرمایه های انسانی در سطح ملی و محلی ، گام تعین کننده ای را برای درمان بیماری عقب ماندگی استان بردارد.
ب)-آذربایجان‌غربی بندر خشک و زمینی کشور برای ارتباط با اروپا و عراق است و در مسیر کریدورهای ترانزیت حمل و نقل جهانی برای ارتباط غرب و شرق عالم است و هیچ استانی در ایران ، از چنین ظرفیتی به شکل یکجا برخوردار نمی باشد.همین فقره ظرفیت و فرصت ، اگر با سرمایه گذری ملی (داخلی و خارجی) اگر مورد بهره برداری قرار بگیرد ، می تواند برای ابد استان را از فقر و عقب ماندگی خارج کند و به بسیاری از معضلات ناشی از عدم اشتغال و بیکاری جوانان پایان دهد و تولید ثروت را برای شهروندان آسانتر نماید.اما برای چنین جهشی ، نیازمند سرمایه گذاری در زیر ساخت های انرژی ، راه های مواصلاتی مجهز زمینی، ریلی، هوایی و توسعه مناطق آزاد تجاری و گردشگری هستیم. متاسفانه دو دهه است که بودجه های عمرانی استان کفاف نگهداری زیرساخت های مستهلک فعلی را نمی دهد و حتی در حوزه بهداشت و درمان با ناترازی سه هزار تخت بیمارستانی برتای استان دست به گریبان هستیم و اغلب پروژه های زیرساختی چون تکمیل راه آهن، بزرگراه و آزاد راه ، و اتصال بزرذگراه تبریز به ارومیه نصفه کاره رها مانده اند که باید به سرعت و شدت پیگیری شوند.حتی در حوزه شهری نیز مرکز استان در بدترین شرایط حمل و نقل عمومی و مدیریت ساخت و ساز و آشفتگی معماری است. با وجود با ارزشت ترین و جهانی ترین آثار تاریخی و میراث فرهنگی ، سهم صنعت گردشگری استان در مقایسه با آمار های ملی ناچیز و حتی برخی ظرفیت هایی توریسم سلامت هم از دست رفته به حساب می آید.
مخصوصا «بحران دریاچه ارومیه» و نبود انگیزه در مدیران استانی ، منطقه ای و ملی برای احیای موثر آن ، باعث شده است که در کنار فرصت های ارزشمند اقتصادی استان ، شاهد شکل گیری «ابر تهدید خشکی دریاچه ارومیه» باشبم که همچنان احیای این دریاجه تاریخی و نجات اکوسیسم آن ، از مهمترین مطالبات مردم آذربایجان از دولت چهاردهم می باشد.
ج)-در دولت های یازدهم و دوازدهم مصوب شده بود که «برای جبران عقب ماندگی و پر کردن شکاف توسعه نیافتگی استان های عقب نگه داشته شده ، ردیف بودجه اختصای ایجاد و از محل آن به کاهش نابرابری بین استان های کشور کمک گردد» ؛ تا چه حد این ردیف بودجه برای کاهش نابرابری ها موپر بوده است، نیازی به عدد و رقم نیست ، چون در عمل تفاوتی در شاخص های توسعه استان ها ایجاد نشده ، و یا حداقل در آذربایجان‌غربی مشهود نمی باشد.خواست مردم آذربایجان‌غربی حفظ و احیای این ردیف است ، اما نه به آن شکل سابق که فاقد برنامه عملیاتی و به دور از حاکمیت برنامه آمایش سرزمینی در استان شاید مصرف شد و نتایج ملموسی در پی نداشت،پیشنهاد ما برای بهبود اثر بخشی و کارآمدی این ردیف بودجه ، «تعریف و شناسایی چند پروژه اقتصادی، کشاورزی، صنعتی ، و زیرساختی مهم با جدول زمانی مشخص و اعلام به عموم شهروندان می باشد». یعنی عموم شهروندان استان در جریان این پروژه‌های ملی باشند که که قرار است به پر کردن شکاف توسعه ای استان ما با سایر مناطق توسعه یافته کشور منجر شوند.نباید وعده نسیه داد. دولت چهاردهم باید برای عملی کردن وعده های خود ابر پروژه های تاثیر گذار را در استان از محل منابع ملی تامین مالی نماید. احاله این پروژه ها به سرمایه های بخش خصوصی، اعتبارات بانکی، جذب سرمایه گذاری خارجی و … به منزله عدم اجراست. این حق مردم استان آذربایجان‌غربی و دیگر استان های مرزی و حاشیه ای است که سهم خود را از منابع مالی ملی- که سالهاست از آنها دریغ و در نواحی مرکزی هزینه شده- از حکومت مرکزی مطالبه بکنند.