گل یا پوچ!

به گزارش سرویس سیاسی «آوای آزاد»، با اعلام نظر هیاتهای اجرایی دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی فضای سرد و کسل کننده انتخاباتی در آذربایجان غربی بویژه شهر ارومیه کمی داغ شد. داغی این تنور که در اسفند ماه به اوج خود خواهد رسید به حدی نبود که بتواند بر سرمای پاییز و فضای جامعه غلبه کند. شرایط سخت اقتصادی مردم گویی آنها را بی تفاوت تر نسبت به اعلام نظر هیات های اجرایی ساخته است. برای خروج از این سکون نیز عدم صلاحیت و احراز برخی چهره های مطرح سیاسی نیز نتوانست گرمایی مستمر به این فضای سرد بدهد. با این وجود به موازات رد صلاحیت برخی چهره های مطرح در سطح کشور بویژه برخی نمایندگان فعلی مجلس، در آذربایجان غربی نیز آنچه به اذعان خود داوطلبین رسانه ای شد، برخی چهره های مطرح از جمله محمد حضرت پور شهردار پیشین ارومیه، حسین نبی زاده رئیس سابق اطلاعات سپاه شهدا و هادی بهادری نماینده سابق مجلس با عدم تایید و احراز صلاحیت مواجه شدند. در مقابل نیز علاوه بر نمایندگان فعلی ارومیه در مجلس، جواد جهانگیرزاده نماینده ادوار مجلس، آیدین رحمانی معاون سابق عمرانی استانداری و نادر قاضی پور نماینده ادوار مجلس مورد تایید هیات اجرایی قرار گرفتند. تایید صلاحیت قاضی پور شاید در نوع خود غیرمنتظره ترین تایید صلاحیت ارومیه باشد.

پلیس خوب؛ پلیس بد
پس از تکمیل شدن نسبی پازل ردصلاحیت‌ها بسیاری از تحلیلگران به دنبال رمزگشایی از آینده روند احراز صلاحیت‌ها هستند. احتمالات مختلفی از سوی تحلیلگران درخصوص روند کلی بررسی صلاحیت‌ها مطرح می‌شود.
احتمال نخست) برخی پیش‌بینی می‌کنند رویکردهای سلبی در روند بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت هم ادامه خواهد داشت و شورای نگهبان و هیات‌های نظارت، تیغه تیز ردصلاحیت‌ها را متوجه معدود چهره‌های باقیمانده در طیف‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو خواهند کرد. در عین حال برخی افراد متقاضی کسب کرسی نمایندگی از احزاب اصولگرا و جناح راست هم ردصلاحیت می‌شوند تا درنهایت نهادهای نظارتی اعلام کنند، تیغه تیز ردصلاحیت‌ها همه جناح‌های کشور را دربرگرفته است.
احتمال دوم) دسته دیگری از تحلیل‌ها هم مبتنی بر این استدلال کلی است که شورای نگهبان، تلاش می‌کند دیدگاه هیات‌های اجرایی را تایید کرده و جز برخی موارد خاص، دیدگاه هیات‌های اجرایی درخصوص صلاحیت‌ها را تایید کرده و تغییری در استعلامات پنج‌گانه نمی‌دهد.
احتمال سوم) اما یکی دیگر از پیش‌بینی‌ها مبتنی بر نظریه پلیس خوب، پلیس بد مطرح می‌شوند. گروهی از تحلیلگران معتقدند در این انتخابات شورای نگهبان تلاش خواهد کرد، لباس پلیس خوب را به تن کرده و با دیدگاهی ایجابی، روند بازگشت برخی ردصلاحیت‌شدگان به عرصه انتخابات را فراهم سازد. مبتنی بر این مدل تحلیلی، شورای نگهبان، زمینه بازگشت برخی اسامی برجسته به انتخابات را فراهم می‌کند تا درنهایت افکار عمومی با این ذهنیت که گشایشی نسبی در روند احراز صلاحیت‌ها ایجاد شده مهیای حضور در انتخابات شوند. هر چند این تحلیل به اعتقاد بسیاری از فعالان سیاسی خوش‌بینانه است، اما برای خود طرفدارانی دارند، اما اغلب تحلیل‌ها حاکی از تداوم پیاده کردن فعالان سیاسی اصلاح‌طلب و میانه‌رو از قطار انتخابات است.
استنادات قانونی ردصلاحیت‌ها کدام است؟
اغلب ردصلاحیت‌ها مبتنی بر ماده ۳۳ و ۳۱ قانون جدید انتخابات است؛ قانونی که در زمان تصویب با انتقادات و اعتراضات فراوانی مواجه شد و بسیاری از کارشناسان اجرای آن را باعث شکل‌گیری مناقشات بسیاری دانستند. اما ماده ۳۳ قانون جدید انتخابات که محور بسیاری از ردصلاحیت‌هاست، شامل ۱۳ بند کلی و یک تبصره است. اغلب ردصلاحیت‌ها ذیل این بندها اجرایی شده است. به عنوان نمونه در بند ۴ ماده ۳۳ آمده: «کسانی که به جرم اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران محکوم شده‌اند» نمی‌توانند در انتخابات شرکت کنند و صلاحیت آنها احراز نخواهد شد. در ماده ۳۱ قانون جدید انتخابات هم به شرایط انتخاب‌شوندگان اشاره شده است. این ماده شامل ۱۰بند است؛ بند ۱ این ماده «اعتقاد و التزام عملی به اسلام» است. در بند ۲ «التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران» و بند ۴ «ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه» است. اغلب ردصلاحیت‌ها مبتنی بر این مواد و بندهای ذیل آن صورت گرفته است.
گل یا پوچ!
تجربه ادوار گذشته نشان داده که هیات های نظارت همواره هم نظر با هیات های اجرایی نیستند و همین امر موجب شده تا رد صلاحیت شدگان به آینده امیدوار باشند. اما برخی نیز بر این باورند که ردصلاحیت ها توسط شورای نگهبان شدیدتر از هیات های اجرایی خواهد بود.
چرا که معتقدند بیش از دو دهه است که انتخاب اعضای هیات‌های اجرایی از کنترل فرمانداری‌ها خارج شده و اعضای آن معتمدین مردم اند که عضویتشان باید به تایید شورای نگهبان برسد.
بنظر می رسد روزهای پرالتهاب صلاحیت ها کم کم به اوج خود خواهد رسید. چرا که عمده افرادی که وارد کارزار انتخاباتی شده اند معتقدند اگر بتوانند از گردنه سخت شورای نگهبان عبور کنند خواهند توانست راهی بهارستان شوند. اگر چه این آرزو بر جوانان عیب نیست اما این حجم از اعتماد به نفس حداقل در روز سنگین رای گیری در ارومیه بسیار پیچیده تر از این آرزوهای دست نیافتنی است. رقابت چهره های جوانی چون آیدین رحمانی، ساجد غنی زاده فرزند علیرضا غنی زاده نماینده پیشین مجلس، هادی بهادری و روح الله حضرت پور با چهره های با تجربه ای چون جلال زاده، ذاکر، جهانگیرزاده و قاضی پور در صورت تایید صلاحیت می تواند جذاب در عین حال مهیج باشد. البته نباید از حضور شهین جهانگیری نیز در این دوره از انتخابات چشم پوشید. باید تا اسفند صبر کرد.