دریاچه ارومیه و مدیریت تنوع قومی دو اولویت کلیدی برای استاندار جدید آذربایجان غربی

جعفر احمدی / جامعه شناس>>‌در جلسه اخیر انتصاب استاندار جدید آذربایجان غربی، رئیس جمهور دو موضوع مهم را به‌عنوان اولویت‌های اصلی برنامه‌های استاندار جدید مطرح کرد: بهبود وضعیت دریاچه ارومیه و مدیریت عاقلانه تنوع قومی و مذهبی جمعیت استان. این دو مسئله نه‌تنها برای آینده استان اهمیت ویژه‌ای دارند، بلکه به‌عنوان چالش‌هایی جدی در مسیر توسعه پایدار و همدلی در آذربایجان غربی به شمار می‌آیند. این دو تاکید مهم برای توسعه¬ی استان چنان حیاتی هستند که باید طومارها، طرح ها، نوشته¬ها و حاشیه¬های زیادی بر آن نوشت.
دریاچه ارومیه، که زمانی یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های شور دنیا بود، اکنون با مشکلات جدی محیط‌زیستی مواجه است. خشک شدن این دریاچه نه‌تنها بر اکوسیستم منطقه تأثیر گذاشته، بلکه معیشت بسیاری از ساکنان اطراف آن را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. دگرگونی شرایط آب و هوایی، مصرف بیش از حد آب‌ها و نبود مدیریت صحیح منابع آبی باعث کاهش سطح آب دریاچه شده و در نتیجه، خطرات زیست‌محیطی و اجتماعی زیادی را به بار آورده است. رئیس جمهور به درستی بر اهمیت این موضوع تأکید کرد و از استاندار جدید خواست تا برای احیای دریاچه همت کند و با همکاری تمامی ذینفعان به دنبال راهکارهای عملی برای بازگشت حیات به این اکوسیستم باشد. در این راستا، نیاز به اقدامات علمی، مشاوره با تخصص‌های مختلف و همچنین مشارکت مردمی حس می‌شود.
از سوی دیگر، آذربایجان غربی به‌دلیل تنوع قومی و مذهبی‌اش، همیشه یکی از مناطقی بوده که به همزیستی فرهنگی و تعامل اقوام مختلف شهرت دارد. همین تنوع قومی و مذهبی استان، سبب شده که به عنوان «رنگین کمان اقوام و فرهنگ‌ها» معروف شود. این تنوع می‌تواند به عنوان یک فرصت برای توسعه فرهنگی و اجتماعی استان مورد استفاده قرار گیرد، اما در عین حال نیازمند مدیریت هوشمندانه‌ای است تا از بروز تنش‌ها و اختلافات جلوگیری شود. بخشی از این کار، مبارزه با سیاست‌های قوم‌گرایانه و اوباشگری سیاسی افرادی است که سعی در تحمیل استاندار مورد نظر خود داشتند، تا منافع عده ای محدود را تأمین کنند. چنین رویکردهایی نه تنها سلامت اجتماعی شهروندان را تهدید می کند، بلکه می‌تواند به تفرقه و نارضایتی اجتماعی منجر شود و توسعه این استان را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند. وضعیتی که در دهه¬های گذشته در این استان شاهد آن بوده ایم.
با وجود اینکه پیام و تأکید دکتر پژشکیان برای استاندار جدید آذربایجان غربی صریح و روشن بود و آب پاکی بر دست زیاده‌خواهان و قوم‌گرایان ریخت، اما این افراد از رو نمی¬روند. آنها به شیوه‌های مختلف، برچسب قومی بودن به استانداری با چهره ملی می‌چسبانند و تلاش می‌کنند تا از این ترفندها به نفع منافع شخصی خود بهره‌برداری کنند. این امر نشان می‌دهد که آقای رحمانی، استاندار جدید، باید در برابر این فشارها هوشیار باشد و در دام این افراد سودجو نیافتد. او باید به توصیه‌های رئیس جمهور وفادار بماند و با رویکردی جامع و مبتنی بر همکاری و همدلی، به دنبال تحقق اهداف توسعه‌ای استان باشد.
استاندار جدید باید با درک عمیق از تنوع موجود، سیاست‌هایی را تدوین کند که بتواند زمینه‌ساز تعامل مثبت بین اقوام مختلف باشد و در عین حال از حقوق و منافع همه گروه‌ها محافظت کند. ایجاد بسترهای گفت‌وگو، برگزاری نشست‌های مشترک و همکاری در پروژه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، می‌تواند به تقویت همبستگی و همدلی در استان کمک کند. این اقدامات نه‌تنها به‌عنوان راهکارهایی برای مدیریت تنوع اقتصادی و اجتماعی به شمار می‌روند، بلکه به‌عنوان مراحل ضروری در ایجاد آرامش و امنیت اجتماعی نیز اهمیت دارند.
در این میان، افرادی که به‌دنبال تحریک احساسات قومی و تفرقه‌افکنی هستند، باید به‌خوبی درک کنند که چنین رفتارهایی می‌تواند عواقب جبران¬ناپذیری را به همراه داشته باشد. استان آذربایجان غربی با تاریخ غنی و فرهنگی متنوع خود، نیازمند افرادی است که به دنبال پیوند وظایف اجتماعی و برقراری همزیستی مسالمت‌آمیز باشند و نه کسانی که در پی منافع شخصی و گروهی خود هستند.
بنابراین، می‌توان گفت که رئیس جمهور با تأکید بر این دو موضوع اساسی، در راستای ایجاد زمینه‌ای مناسب برای برنامه‌ریزی و اجرا در آذربایجان غربی، گام برمی‌دارد. توجه به دریاچه ارومیه و همچنین مدیریت عاقلانه تنوع قومی و فرهنگی، می‌تواند به‌عنوان دو پیشران اصلی در مسیر توسعه پایدار استان و تقویت همبستگی اجتماعی عمل کند. حال این استاندار جدید است که باید با تکیه بر علم، تخصص، و تعامل سازنده، این راه را هموار کند و از هرگونه افراط‌گرایی سیاسی که می‌تواند به توسعه لطمه بزند، دوری کند. در این مسیر، همه ما به عنوان شهروندان این استان، باید خواهان استفاده از فرصت‌های مشترک و ترویج فرهنگ همکاری باشیم تا آذربایجان غربی به‌عنوان نمادی از همدلی و همزیستی به همگان معرفی شود.