تفاوت توسعه مدنظر رضا رحمانی با استانداران قبلی آذربایجان غربی در چیست؟

حامد عطایی/ روزنامه نگار>>

آذربایجان غربی استان بلواخیزی است. بلوا به شرایطی ویژه اتلاق میشود که صفر و صدی است، ولرم و معتدل نیست؛ هیچ پدیده‌ای پروسه طبیعی خود را ندارد، نرمال نیست همیشه یا در صدر است، یا قعر. جمع جبریِ فراز و فرودهای اکیدا صعودی و اکیدا نزولی، ساختار اجتماعی این استان را که متاثر از تحولات سیاسی حول همین برآشفتگی هاست، رتبه های استان را در شاخص های توسعه، از آن ور بام بر زمین می افکنند. از هول هلیم در دیگ افتادگی، بهترین تعبیری است که می توان به استانی با ظرفیتهای بینظیر سطح الارضی و تحت الارضی و قابلیت های استثنایی نیروی انسانی که مهمترین سرمایه ی یک سرزمین اند، به کار بست.
یک استان به غایت وسوسه برانگیز و ثروتمند، روی کاغذ، در عین حال، قرار گرفته در قعر استانداردهای زیستی.
چگونه اینهمه تضاد در یک پهنه جغرافیایی طولی به درازای قریب به هزار کیلومتر، که وجه بین المللی اش غبطه برانگیز است برای هر شهروند این مملکت، که آواز دُهُل از دور می شنوند و رویای همسایگی با اروپا و اقلیم ها و سرزمین های آزاد و اقتصادهای پررونق آنسوی مرزها را دارند و بیخبر اند از فتنه ها که همین مرز برای مردمان ساکن در آذربایجان غربی ساخته و چهره زشت اش را بدان ها ارزانی داشته است.
تضاد، در هنر، رکن برتری و موجدِ زیبایی است. هنر پست مدرن، ترکیبی از سنتها و نمادهای مدرن است.
تضاد دینی، تضاد زبانی، تضاد اقلیمی و تضاد اندیشه سیاسی، عامل پویایی و نمود حیات است. این جملات، شعارهای انتخاباتی نیست. تئوری هایی نظری است که ملل مختلف حسرت عینیت و تحقق اش را دارند. در هیچ جغرافیایی در روی زمین نمی توان در یک فصل سال، هم اسکی کرد و هم با نیم ساعت رانندگی و با اختلاف دمایی فاحش، تابستان را دید و آبتنی کرد.
در هیچ شهری، چهار مسجد و کلیسا در یک کوچه هشت متری نمی توان پیدا کرد.
هیچ سرزمینی نشانه هایی تاریخی از ادیان اهل کتاب را محصور در یک جغرافیای محدود نمی شود یافت.
هیچ استانی کالکشنی از آثار تاریخی پیش از تاریخ، دوران باستان، دوران امپراتوری های بزرگ، آشور و ماد و اورارتو و هخامنشی و اشکانی و ساسانی تا دوران پس از اسلام، سلجوقی و ایلخانی و افشاری و صفوی و قاجاری و پهلوی را یکجا ندارد.
شاید شهروند آذربایجان غربی طعنه بزند «که چی؟ برای پدرانمان مگر آب و نان شد که برای ما بشود؟»
پاسخ این پرسش اما یک گزاره ی فرضی است؛ بیایید آذربایجان غربی را از مردمان اش خالی کنیم. به جای اش شهروندان یزدی، سمنانی، گیلانی، کرمانی یا بوشهری را جا دهیم.
بالطبع هممیهنان ساکن در این مناطق بهتر از ساکنان بومی آذربایجان غربی قدر داشته های موجود را خواهند دانست.
مساله همین جاست. سرمایه انسانیِ تجهیز شده به آگاهی، برخوردار از تفکر انتقادی، مطالبه گر و دارای عزت نفس، میتواند یک جغرافیای فقیر را بهشت کند. بنابراین درد این استان نداشتن ثروت نیست؛ نیروی انسانی توانمندی است که در استان خود، امکان شکوفایی ندارد؛ چرا که عزت نفس خود را به خاطر اشتباه محاسباتی که در مفهوم تضاد دچار شده، یا این اشتباه به او القا شده است، از دست داده؛ این انسانِ ذلیل انگاشته شده، حتی با کسری از ظرفیت اش، در هر کجای این کشور می درخشد، جز سرزمین آبا و اجدادی خود!
آسیب شناسی عقب ماندگی های آذربایجان غربی، بدون داشتن قدرت تحلیل جامعه شناختی از علل ضعف و اضمحلال سرمایه های انسانی منطقه، یک دور باطل و فاقد روح است که نهایتا دستاوردی کاملا رباتیک و سخت افزاری به ارمغان خواهد آورد و تمام سرمایه های مادی و حاکمیتی و خصوصی و رانتی کشور را هم اگر به سوی اش گسیل نمایند، چون بذرپاشی در شوره زار محکوم به فناست.
اما رضا رحمانی؛ در اولین تجربه مدیریت اش در این سطح، تحت شدیدترین و سنگین ترین اتمسفر سیاسی، به انتخاب رییس جمهوری که از همین استان برخاسته، حکم استانداری آذربایجان غربی را گرفت. مردی با سابقه وزارت دولت و وکالت ملت در مجلس. طبعا نمیشود عملکرد او را در همین ماه های ابتدایی زیر ذره بین نقد آورد؛ نقاط قوت و ضعف اش نیز روشن نمی تواند باشد، چرا که روزهای طی شده، صرف دیدارها و ارزیابی ها و آنگونه که خود بیان داشته، شنیدن برنامه ها و گزارش عملکردهای مدیران موجود شده تا باعرضگی و بی عرضگی شان برای تصمیم به همراهی یا عدم همراهی برای او ثابت شود.
اما آنچه به نظر بیشتر از همه در گفتار و رفتارهای محدود رحمانی به ظرافت و دیگرگونی، عیان است، میلِ این مدیر تکنوکرات به پیاده سازی الگویی از توسعه است که هم با مقدورات و بضاعت های محلی می خواند و هم امکان تقویت و حمایت دولتی دارد.