حق بزرگی که از ارومیه سلب شد!

توحید علینژاد از اهمیت موضوع جمعیت در طرح جامع شهری و نتایج زیانبار تصویب این طرح با جمعیت خلاف واقع می گوید.

از ماه‌ها پیش موضوع طرح جامع شهر ارومیه به یکی از موضوعات پرچالش تبدیل شده‌بود، کم مانده بود کار به استیضاح وزیر وقت راه و شهرسازی هم بکشد!
توحید علینژاد که می‌توان گفت جوان‌ترین و در عین حال باتجربه‌ و متخصص‌ترین عضو شورا در حوزه عمران و شهرسازی است، در این مدت پِی همه فرافکنی‌ها و حاشیه‌ها را به تن مالید و سعی کرد با به تعویق انداختن تصویب طرح جامع شهری، آمار واقعی جمعیت شهر ارومیه را که نزدیک به یک میلیون نفر با احتساب تمام مولفه‌های اثرگذار است، در طرح بگنجاند.
دغدغه و منطق علینژاد بهره‌مندی شهر ارومیه و شهروندان از حقوق قانونی‌ای است که مبنا و بیس آن جمعیت شهری است. حالا که طرح جامع شهری بر پایه و اساس سرشماری سال ۹۵ و با جمعیت روز 866 هزار نفری تصویب شد، ارومیه از بسیاری حقوق قانونی اش بهره‌مند نشده و این به ضرر توسعه شهر ارومیه وشهروندانش است.
عضو هیئت رئیسه و دبیر اول شورای اسلامی شهر ارومیه می گوید ریزهای درشتی با تعجیل در تصویب طرح جامع شهری از ارومیه سلب شد. مشروح گفت و گوی توحید علینژاد با نشریه آوای آزاد را در زیر بخوانید:

دلیل اصرار مدیریت شهری بر سرشماری مجدد جمعیت در موضوع طرح جامع شهر ارومیه چیست؟
یکی از اصلی ترین مولفه ها برای کلانشهر شدن یک شهر، بحث جمعیت بوده و استاندارد آن یک میلیون نفر است. از طرفی موضوع جمعیت در طرح جامع شهری معیار است و سایر برنامه‌ریزی ها ازجمله سرانه فضای سبز، سرانه فصاهای خدماتی و تفریحی و … بر اساس جمعیت معیار در طرح جامع شهری انجام خواهد شد.
یک سئوال؛ اصلا ارومیه کلانشهر است یا نه؟
خیر
پس چرا سالهاست در مکاتبات و اطلاع‌رسانی‌ها «کلانشهر ارومیه» عنوان می‌شود؟
همه شهرهای بالای۵۰۰ هزار نفر جمعیت در سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور بزرگشهر یا کلانشهرها محسوب می‌شوند اما از لحاظ ساختاری و بر اساس آمایش سرزمینی ، شهرهایی که بالای یک میلیون جمعیت داشته باشند، برابر قانون از مزایای کلانشهر بودن بهره‌مند می‌شوند. بر اساس این تعریف ارومیه تا به امروز از عنوان کلانشهری هیچ سودی نبرده است.
در طرح جامع شهری، جمعیت ارومیه چه تعداد دیده شده‌است؟
طرح جامع اواخر دهه 90پس از گذشت یک دهه باید بروزرسانی میشد که استارت آن با چند سال تاخیر از سال ۹۹ با پیشنهاد مدیریت شهری و توسط راه و شهرسازی زده شد. طرح جامع در حال مطالعه است و مرحله به مرحله پیش می‌رودکه بحث جمعیت آن متاسفانه با جمعیت 866 هزار نفر برای سال 1400 نهایی شد!
چرا متاسفانه؟
مدیریت شهری ارومیه بسیار تلاش کرد تا آمار واقعی جمعیت ارومیه را برای طرح جامع شهر ارومیه احصا کند اما اداره کل راه و شهرسازی در تصویب بحث جمعیت که اصلی‌ترین مولفه برای تدوین طرح جامع و گنجاندن آیتم های توسعه شهری است، عجله کرد و سند میانکار آن با احتساب جمعیت 866 هزار نفری و پیش بینی یک میلیون و 46 هزار نفری برای سال 1415 تصویب شد.
با این اوصاف ارومیه تا 14 سال آینده و با وجود رشد روزافزون جمعیت از بسیاری از امتیازات بی بهره بماند؟
دقیقا؛ متاسفانه با تعجیل راه و شهرسازی برای سال ۱۴۱۵ جمعیت شهری ارومیه یک میلیون و ۴۶ هزار نفر در نظر گرفته شده است درحالیکه بر اساس اعلام مشاور طرح، ارومیه تا پایان سال ۱۴۰۰ دارای ۸۶۶ هزار نفر جمعیت است.
افزایش جمعیت ارومیه در 15 سال آینده 200 هزار نفر پیش بینی شده است، منطقی است؟
اصلا منطقی و واقعی نیست. طرح جامع را برای ۱۵سال آینده با یک مبنای اشتباه میبندیم؛ معتقدم در حال حاضر شهر ارومیه دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت است و قطعا در یک و نیم دهه آینده این رقم افزایش چشمگیری خواهد داشت. طرح جامعی که برای 15 سال آینده برنامه‌ریزی می‌شود جوابگوی نیازهای فعلی شهر هم نیست و قطعا با تصویب آن باید منتظر یک بحران شهری از جمله کمبود فضاهای سبز و سرانه‌های خدماتی- رفاهی، ترافیک و …در سال های آتی باشیم.
با وجود اهمیت موضوع جمعیت در طرح جامع شهری و همچنین توسعه شهر دلیل تعجیل برای تصویب آن چه بود؟
ادعا داشتند که با تصویب سند میانکار مشکل تعاونی ها حل میشود درحالیکه تا به امروز بر اساس ابلاغیه سند میانکار از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی هیچ اشاره ای به حل مشکل و نام تعاونی ها نشده است.
در صحن شورا مدیرکل راه و شهرسازی اشاره داشتند که معیار و مصداق آنها در بحث جمعیت مراجع ذیصلاح مثل سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی استان بوده‌است. توضیحی دارید؟
ما هم معتقد به مرجع رسمی هستیم اماخواستار سرشماری مجدد قانونی از سوی مرکز ملی آمار و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان بودیم.
اخرین سرشماری کشور در سال ۹۵ انجام شده است و تدوین طرح جامع شهری برای ۱۵ سال اینده با مبنا قرار دادن آمار ۶ سال قبل هیچ توجیهی ندارد و به ضرر شهر است.
برابر قانون شورای شهر این اختیار را دارد که برای حفظ حق و حقوق شهر و شهروندان سرشماری از طریق مراجع ذیصلاح را تصویب و تامین هزینه کند. ما برای حفظ منافع شهر به دنبال استفاده از این ظرفیت قانونی و سرشماری مجدد جمعیت شهری ارومیه بودیم که متاسفانه هیچ اراده ای برای همراهی این مهم وجود نداشت.
تعجیل در تصویب موضوع جمعیت، ارومیه را از چه امتیازاتی محروم کرد؟
یکی از موضوعاتی که متاثر از بحث جمعیت است، قانون عودت ۹ درصد ارزش افزوده ناشی از صادرات و واردات کشور و هزینه کرد آن در خود دهیاری‌ها و شهرداریهای استان‌های مرزی است.
در ۹ماهه سال ۱۴۰۱ مبلغ ۹ درصد ارزش افزوده صادرات و واردات از گمرکات استان ۱۶۰۰ میلیارد تومان بود که ۴ درصد آن سهم القدر دهیاری ها و شهرداری های استان است که براساس جمعیت ۷۵۰هزار نفری ارومیه در سرشماری سال ۹۵، مبلغ 156 میلیارد تومان را شامل می شود.
امروز ارومیه با احتساب جمعیت شناور حدود 960 هزار نفر جمعیت دارد اما سهم آن بر اساس جمعیت سال۹۵ و با بیس ۷۵۰ هزار نفری پرداخت شده و باعث تضییع حق ۲۰۰ هزار نفر از شهروندان ارومیه‌ای می‌شود.
بعد جمعیت در جذب اعتبارات دولتی هم موثر است؟
شهرهای بالای یک میلیون جمعیت از حمایت‌های گسترده دولت بهره‌مند هستند که ارومیه از آن بی‌نصیب است. به عنوان مثال اخیرا هیئت دولت چند هزار دستگاه اتوبوس را به کلانشهرها اختصاص داد، اول مکاتبه کرده بود با کلانشهر ها که نیاز خود را اعلام کنند و مازاد آن به سایر شهرها تخصیص یافت. درحالیکه برابر شنیده ها ۱۷۰۰ دستگاه به مشهد اختصاص یافت سهم ارومیه هم 12 دستگاه بود.
طبق قانون دولت مکلف است ۵۰ درصد هزینه حمل و نقل ریلی کلانشهرها را پرداخت کند و بر همین اساس ۲ هزار میلیارد تومان در اصفهان مساعدت می‌کند و در مقابل ارومیه ۴ میلیارد برای طرح جامع پسماند و سایت زباله از دولت کمک مالی دریافت می‌کند!
شهرداری اصفهان از بابت محل الایندگی کارخانجات از دولت ۷۰۰ میلیارد تومان دریافت کرده است این درحالی است که ارومیه جزو آلوده‌ترین شهرهای کشور است اما چون بخش اعظمی از آلایندگی هایش شناور و منتشع از خودروهای کثیر است، ریالی از بابت الایندگی دریافت نکرده است.
این اختلاف فاحش در جذب حمایت‌های دولتی ناشی از کوته‌نگری افرادی است که در مقابل احصا جمعیت واقعی شهر مقاومت کرده و با تعجیل در تصویب سند میانکار باعث شدند که حق ارومیه تا ۱۴ سال آینده تضییع شده و همچنان به صورت قطره‌چکانی از حمایت‌های دولتی بهره‌مند شود.
تاثیر جمعیت در این مولفه ها خود را نشان می‌دهد ما به زور نمی‌گوییم ارومیه یک میلیونی شود، اما وقتی واقعا روزانه به بیش از بک میلیون نفر خدمات ارائه می شود این اجحاف در حق شهر و شهروندان است که نباید با بی اعتنایی از کنار این موضوع رد شد.
آیا راهکاری برای احصا آمار واقعی جمعیت شهر ارومیه وجود ندارد؟
همچنان که قبلا هم اشاره کردم شورای شهر ارومیه برای سرشماری مجدد جمعیت ارومیه توسط مراجع ذیضلاح اعلام آمادگی می کند تا حداقل بتواند در مواردی با استناد به آمار واقعی حق قانونی خود را بستاند. امیدواریم که این مهم با همت مسئولان عالی استان تحقق یابد.